روانشناسی اسلامی دقیقا چیست؟

#دفتر_روانشناسی/ یادداشت:
نوشته: محمد داودزاده

روانشناسی اسلامی دقیقا چیست؟
(مطلبی پیرامون بررسی وضعیت فعلی رشته روانشناسی اسلامی در کشور ما)

در باب امکان و یا عدم امکان بومی سازی علوم مختلف خصوصا علوم انسانی و به طور خاص روانشناسی اسلامی مطالب مختلفی منتشر و سخن های فراوانی گفته شده است.

اما در این یادداشت ما کاری به این کشمکش نسبتا علمی در کشور نداریم بلکه مدنظر حقیر نگاهی است به رشته ای به نام ((روانشناسی اسلامی)) که یکی از گرایش های رشته روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد در دانشگاه های کشور است و هم اکنون تعداد زیادی از دانشجویان و علاقه مندان به روانشناسی در آن تحصیل می کنند.

نکته قابل توجه این است، که رشته روانشناسی اسلامی در کشور ما اساسا یک نوع مغالطه علمی است! از این بابت که وقتی گفته می شود روانشناسی اسلامی در باور دانشجویان و علاقه مندان این باور به وجود می آید، که این رشته ای است که روانشناسی مدرن را به نوعی بومی کرده است، به طور معمول با این تصور این رشته باید یا از نگاه روانشناسی مدرن به متدها و آموزه های اسلامی نگاه کند و یا با توسل به آموزه های اسلامی به نقد و بررسی دانش روانشناسی و میزان مطابقت آن با آموزه های اسلامی بپردازد، و یا در نهایت با رویکردی مرزی و بینابینی به نوعی برای ایجاد سلامت روان مراجع در مواقعی از گزاره های دانش روانشناسی مدرن و در مواقعی از آموزه های اسلامی استفاده کند.

اما این رشته هیچ کدام از این ها نیست در واقع رشته موجود روانشناسی اسلامی در دانشگاه های کشور بدون هیچ تغییر و تعارف همان روانشناسی مثبت گرا (نظریه سلیگمن روانشناس مطرح آمریکایی) است. اصلا در دفترچه انتخاب رشته در پرانتز روبه روی روانشناسی اسلامی نوشته شده است روانشناسی مثبت گرا، شاهد مثال دیگر این که عنوان درسی بازسازی مثبت و مشاوره و روان درمانی مثبت گرا که کتاب سلیگمن مهم ترین منبع آن است سرفصل اصلی این رشته محسوب می شود.

درواقع استدلال ایجاد کنندگان این رشته  بیتشر این است، که چون اسلام نگاه مثبت به مسائل دارد، پس بین نظریه مثبت گرای سلیگمن با اسلام نسبت به سایر نظریات روانشناسی (خصوصا شاخه روانکاوی نشأت گرفته از فرویدکه نگاه بدبین به انسان دارد.) با نظام ارزشی اسلام و آموزه های اسلامی بیشتر هماهنگ است.

اما در اینجا جای پرسش است که هماهنگی بیشتر با این که روانشناسی سلیگمن همان روانشناسی اسلامی باشد دو چیز متفاوت است؛ و قطعا برای این که نظام علمی کشور به شارلاتانیزم علمی دچار نشود باید حداقل در عنوان این رشته بازنگری صورت گیرد.

لینک تلگرامی دفتر روانشناسی:
https://telegram.me/sadraravan

معرفی کتاب؛ نقد روانشناسی و روانکاوی غرب از نگاه اقبال

 #دفتر_روانشناسی

معرفی کتاب؛ نقد روانشناسی و روانکاوی غرب از نگاه اقبال
نوشته دکتر نذیر قیصر است که ترجمه آن از سوی دکتر محمد بقایی انجام شده است.

نظر مترجم: نذیر قیصر، نویسنده این کتاب در مقدمه جامعی که بر این کتاب نوشته اعتقاد دارد دین و فلسفه در نظریه‌های روانشناسی و روانکاوی غرب محلی از اعراب ندارند که این البته حرف درستی هم هست.

در روانکاوی غرب به هیچ وجه دین و مسائل مابعد الطبیعی مورد توجه قرار نمی گیرد. نویسنده در این کتاب بر بنیاد تفکر اقبال با شواهد و دلایل متعدد ثابت می کند که اتفاقا چنین نیست و بسیاری از بیماران روانی بر بنیاد آموزه های دینی توانسته اند سلامت خود را به دست آورند. حقیقت خود را به درستی واقف شوند و تبدیل به انسانهای عادی و مفید برای جامعه گردند.

عناوین فصول این کتاب شامل دیدگاههای غرب در مورد روانکاوی، روان درمانی در نظریه های رفتارگرایی، نادیده گرفتن حقایق و آموزه های دینی از سوی فروید و پیروان او، نظریه اقبال در باب شخصیت، بررسی و مقایسه آرای روانکاوان و روانپزشکان با نظرات اقبال، دیدگاه اقبال و روانشناسان و روانکاوان غربی در خصوص فعلیت یافتن خود، روان درمانی غرب، رفتار درمانی، مکتب انسانگرایانه روان درمانی، انسان و نیازهای زمان، تطبیق و بررسی دیدگاههای اقبال با شیوه‌های روان‌درمانی کنونی در غرب است.

نذیر قیصر ، محقق و نویسنده پاکستانی دارای دکترای روانشناسی از انگلیس و دکترای فلسفه از دانشگاه پنجاب است که در زمینه عرفان اسلامی و مولوی نیز تالیفاتی داشته است.

لینک کانال تلگرامی دفتر روانشناسی:
https://telegram.me/sadraravan

اینجا کجاست؟

 #دفتر_روانشناسی؛

اینجا کجاست؟

اینجا کرسی نقد و‌ بررسی روانشناسی است، محلی است برای علاقه مندان و دانشجویان روانشناسی و همه مردمی که «دانستن را حق خود می دانند»!

همانطور که میدانید و میدانیم؛ امروز نظام علمی ما و بیشتر دانشگاه های کشور  به بنگاه های اقتصادی شباهت پیدا کرده اند، نه از نقدها و سیاست بازی های هیجان انگیز دوران بعد از ۲۲ خرداد خبری هست! و نه دغدغه علمی خواستی مشاهده می شود.

در این میان علوم انسانی راه خود را میرود، کار خود را میکند و تاثیر خود را میگذارد. در اینجا ما قصد داریم به یکی از شاخه های علوم انسانی یعنی روانشناسی بپردازیم.

با وجود رکود و عقب ماندگی مفرط دانشگاه ها اما ما با علوم انسانی زندگی می کنیم، خصوصا با روانشناسی ما از نظریات روانشناسی استفاده میکنیم آنها را میپزیریم و به آنها عمل میکنیم، این از تحلیل های توی تاکسی شروع میشود تا وقتی ازدواج میکنیم، سرکار میرویم، ارتباط برقرار میکنیم، میخریم، میفروشیم، میخندیم، گریه میکنیم و تلویزیون تماشا میکنیم. علوم انسانی تاثیر خود را گذاشته است. و هیچ کس هم درباره آن صحبت نمی کند.
پس اگر از نظام دانشگاهی ما خسته شده اید، اگر به دنبال محلی برای برسی نظریان علوم انسانی و به ویژه روانشناسی نه در کلاس های درس بلکه در رفتار مردم کشورمان هستید، با ما همراه باشید.

لینک کانال تلگرامی دفتر روانشناسی:
https://telegram.me/sadraravan